در اهمیت عشق همین بس که یکی از دغدغه های مهم اندیشمندان جهان مساله ی عشق است.هرچیز با ارزش و مهم بدل دارد،تشخیص بدل از اصل درباره ی عشق بسیار مشکل است.اندیشمندان و کارشناسان عشق را به واقعی و بدلی تقسیم کرده اند.

سوال: از کجا بفهمیم عشق ها یا علاقه هایی که ممکن است برایمان پیش امده یا پیش بیاید از کدام نوع است؟
محبت را دو عشق همراهی می کند: یکی عشق پیش از محبت و یکی عشق بعد از محبت
از نظر روانشناسی احساسی که به طرف مقابل پیدا میکنیم دو لایه دارد: لایه اول هیجان و دوم احساس

عشق پیش از محبت مربوط به لایه ی هیجان است که شیفتگی می نامند.
عشق بعد از محبت مربوط به لایه ی احساس است که عشق می نامند.

نشانه های عشق پیش از محبت یا شیفتگی
1.حسی بودن :ماده ی اصلی این نوع عشق ها تخیل است فرد با دیدن طرف مقابل یا شنیدن صدایش و… شروع به خیال پردازی می کند.
2.انفجاری بودن:سرعت این عشق بسیار بالاست.حضرت علی ع این عشق ها را به رگبار بهاری تشبیه کرده اند که بسیار پر حجم و شدید است ولی کوتاه مدت و تاریخ مصرف دار و غیر دائمی است.
3.کمّی بودن : دلیل این شیفتگی ها و دلبستگی ها کمی است یعنی فرد درگیر این موضوع فقط می گوید«خیلی دوستش دارم،نمی توانم بدون او زندگی کنم،فکر زندگی بدون او برایم غیر قابل تحمل است و…»
4.عاقلانه نبودن: د اینجا شیفتگی بر شناخت مقدم است یعنی شخص اول طرف را می پسندد بعد اقدام به شناخت می کند در اینجاست که عقل تابع احساس است و مقهور او. در صورتی که اصل این است که دل باید به جایی برود که عقل برگزیده است.
5.مختل کننده بودن : شیفتگی بیمار گونه ،تمام ابعاد زندگی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد و فرد شیفته همه ی زندگی اش را به پای طرف مقابلش می ریزد.او غیر معشوقش چیز دیگری را نمی بیند. در عشق های واقعی هم نوسان هیجانی وجود دارد ولی محوریت با ان نیست.

6.متغیر شدن شخصیت :فرد دچار نوسان روحی شده ،گاهی سرحال و گاهی غمگین و بد اخلاق است. در واقع فرد شیفته عروسک خیمه شب بازی است چون احساس، شخصیت،اندیشه، و زندگی او را طرف مقابل جهت می دهد.
حتما شنیده اید که می گویند«وصال مدفن عشق است»؛منظور عشق در این جا عشق واقعی نیست بلکه عشقی است که قبل از محبت پیش می اید.بعد از ازدواج دیگر خبری از ان زنگ ها و پیام های مداوم مثل زمان رابطه ی پنهانی نیست.چون این احساس با شیفتگی شروع شده و با وصال کاهش یافته است.

7. کنشی یا چکشی بودن تصمیم ها :این تصمیم ها مخصوص اافراد بی هویت است که هیچ تصمیمی برای اینده ی خود ندارند و اصلا از خودشان هم شناختی ندارند.
نکته ای که باید اینجا گفته شود این است که اگر از کسی شنیدید که گفت «می خواهم عشقم را به تو ثابت کنم » بدانید عاشق نیست زیرا صدق عشق نیازی به اثبات ندارد بلکه سلامت عشق را باید اثبات کرد.
8.کنترل ناپذیری انرژی ها: چنین فردی اگر از فرد مقابلش کوچکترین پیام منفی را دریافت کند تمام تنرژی اش به افسردگی شدید یا ضد انرژی تبدیل می شود.
9.اسیر بودن :فرد احساس اسارت و بردگی می کند و خود را در تنگناهای شدید روحی و روانی میبیند وحتی متوجه اسیب ها هم هست ولی چون اسیر است نمی تواند خود را رها کند.
10. کوتاه مدت بودن هدف ها :عمده ترین هدف در این دلبستگی ها رسیدن به نوعی ارضای روانی و عاطفی و جنسی و کسب لذت است. بر خلاف عشق واقعی که هدف بلند مدت و ابدی است. در شیفتگی ها فرد هویت خود را ازدست می دهد و فراموش می کند که چه باور ها و ارزش هایی داشته است. و نهایتا می گوید من اصلا همچین ادمی نبودم و هیچ گاه فکر نمیکردم به اینجا برسم.

ویژگی های رفتاری عشاق دروغین
1. تحقیر معشوق:مثلا می گوید اگر من نبودم چه کسی تو را تحویل می گرفت وتوکسی نیستی که بتوانی با من مخالفت کنی
2. زیاده خواهی و پر توقع بودن:عاشق توق دارد هر وقت زنگ می زند معشوق در هر شرایطی جوابش را بدهد و معشوق باید همه ی کارهایش را رها کند و فقط در اختیار مدعی عشق باشد.
3. باج گیری از معشوق:همیشه به معشوق می گوید اگر می خواهی شایستگی و لیاقت عشق من را داشته باشی یا اگر می خواهی عشقت را به من اثبات کنی باید فلان کار را برایم بکنی و….
4. تهدید کردن در صورت نرسیدن به خواسته ها:عاشق به طرف مقابلش مثل یک برده و اسیر نگاه می کند و امان از روزی که نه بشنود در این زمان است که لب به تهدید باز می کند در صورتی که عاشق واقعی معشوقش را با تهدید ازار نمی دهد.
5. تحمیل کردن خواسته های خود به طرف مقابل :عاشق دروغین با گفتن جملاتی مثل : دیدی خانوادت را به من ترجیح دادی ،دیدی همه چیزت از من برایت مهم تر است،خواسته هایش را به طرف مقابل تحمیل می کند.
6. توجه صرف به موضوعات ظاهری .جسمانی و مادی :مدعی عشق با اصرار و بهانه های مختلف سعی می کند عکس و فیلم های متفاوتی و حتی بدون حجاب از طرفش داشته باشد و معمولا از پوست و چشم و ظاهر معشوقش تعریف می کند.
7. تلاش برای برقراری رابطه ی جنسی :چنین فردی با بهانه های مختلف وبا احتیاط پای مسائل جنسی را وسط می کشد و سعی می کند ابتدا خود را با حیا جلوه دهد ولی بعد از عادی شدن ، حرفها به هدف خود برسد.
8. اطمینان نداشتن به طرف مقابل و امتحان کردن او
9. انتقام گرفتن در صورت دیدن خطایی از سوی معشوق :دختران در این مواقع به ناسزا گفتن و نفرین و ناله قضیه را تمام می کنند ولی پسران ممکن است تصمیم های انتحاری مثل اسید پاشی و چاقوکشی و …را عملی کنند.

سوال: مگر عاشق شدن اختیاری است که می گویید با عشق منطقی برخورد کنیم؟
درست است که مراحل پیان این شیفتگی ها فاراده را از شخص کاملا سلب می کند ولی مراحل نخستین ،شخص با تدبیر و اراده می تواند نگذارد جرقه های زده شده به اتشفشان تبدیل شود.در واقع در مراحل اولیه که هنوز علاقه ان قدر شدید نیست که نتواند احساسش را مدیریت کند.بله اگر فرد بدون تدبیر پیش برود به جایی می رسد که دیگر هیچ اراده ای از خود ندارد.بهترین راهکار این است که اگر فردی در مواجهه با کسی حس محبت و علاقه داشت باید سعی کند از مشغولیت ذهنی به او خودداری کند.اگر بر این کار مداومت کند بعد از مدتی از نظر احساسی متعادل می شود.

راهکار های درمان این شیفتگی ها و علاقه های افراطی
1. به صورت جدی تصمیم بگیرید که این مشکل را حل کنید.اگر احساس می کنید تنها راه شما برای درمان این شیفتگی قطع یا محدود کردن این رابطه است عزمتان را جمع کنید و آماده پرداخت هر هزینه ای باشید.
2. مرتب به روزی فکر کنید که زین مشکل رهایی یافته اید و دیگر حس دلتنگی و سنگینی ندارید.
3. روزی چند مرتبه مشکلات و اسیب ها و پیامد هایی که رابطه تاکنون برای شما داشته است را بیاد اورید.
4. مطمئن باشید که می توانید این کار را انجام دهید.هرگز نگویید من به او وابسته ام و نمی توانم.شدید ترین روابط بین مادر و فرزند است و شواهد نشان داده است که با ازدست دادن مادر،فرزندان می پذیرند که تمام شد و قطع وابستگی می کنند.
5. چون این مساله نوعی اعتیاد است برای حل آن هم به زمان نیاز است و هم صبر و استقامت
6. همیشه به خود تلقین کنید که می توانید
7. به دنبال جانشین برای ان رابطه باشید و رابطه و محبتتان به دوستان خود را افزایش دهید
8. قطع رابطه ی جسمی کنید یعنی نشانه ای اگر از او دارید از خود دور کنید.
9. مهمترین و اساسی ترین کار قطع رابطه ی ذهنی است؛نباید در خلوتتان به او فکر کنید،ممکن است نا خود اگاه به ذهنتان بیاید ولی سعی کنید به ان پرو بال ندهید،حواستان را پرت کنید.شاید چند روز اول این خطورات بیشتر باشد ولی با تمرین کمتر می شود.

10. رابطه تان با خدا و امام زمان عجل الله راتقویت کنید.حدیث:بعضی دلهایی که قابلیت عاطفه ی خوبی دارزند وتشنه ی محبت خدا هستند ،وقتی سیراب نشوند به چنین علاقه هایی مبتلا می شوند.
11. از مکان هایی که او را بیاد شما می اورد دوری کنید.
12. در طول این مدت سعی کنید این مطالب و نکات را روزی یکبار بخوانید.
13. از خدای متعال و اهل بیت کمک بخواهید و توسل کنید.

ویژگی های عشق واقعی
عشق واقعی عشقی است که بعد از محبت ایجاد می شود که ویژگی هایی دارد:
1. انسان فرد مقابلش را آن گونه که هست میبیند نه آن گونه که دلش می خواهد.
2. گذر زمان این عشق ها را پخته تر می کند زبه همین دلیل در این عشق ها ، وصال نقطه ی صعود است.
3. عقل آن را پیشنهاد می کند و به نوعی معرفت محور است.عشق با مدیریت عقل حرکت می کند.
4. به طور تدریجی پیش می رود و اتشین و انفجاری نیست چون ناشی از تفکر و شناخت است.
5. ماده ی نخستین ان شناخت است نه تخیل
6. در این عشق ها منطق حکم فرمایی می کند.
7. دلیل عاشقی کیفی است مثلا مودب بودن،منطق بودن و…
8. این عشق سسب کمال و رشد روحی ومعنوی فرد می شود
9. هدف بلند مدت است
10. شخص نسبت به طرف مقابل حس مالکیت ندارد
11. هویت عاشق حفظ و چه بسا تقویت شود
12. اساس این عشق ها بر اعتماد است.

ارزش واقعی انسان به چیست؟
علامه جعفری ره :طبق سخن امام علی ع : ارزش هر انسان به اندازه ی چیزی است که دوست می دارد

منبع :کتاب من،عشق،مخاطب خاص،از اقای محمد داستان پور